Patent na wynalazek
Obowiązujące w Polsce prawo własności przemysłowej (pwp) nie definiuje samego pojęcia wynalazku wskazując jedynie, jakie cechy musi posiadać wynalazek, aby mógł zostać opatentowany.
Jaki wynalazek można opatentować?
Zgodnie z prawem własności przemysłowej patenty są udzielane – bez względu na dziedzinę techniki – na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego zastosowania.
Co to znaczy, że wynalazek jest nowy?
Wynalazek uważa się za nowy, jeżeli nie jest on częścią stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko co zostało wcześniej udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób w skali światowej. Aby ocenić, czy Twoje rozwiązanie jest nowe, wyszukuje się w stanie techniki takie publikacje, które ujawniają łącznie wszystkie istotne cechy techniczne Twojego wynalazku (całe rozwiązanie). Tylko takie publikacje szkodzą nowości. Co ciekawe, za stanowiące część stanu techniki (wyłącznie przy badaniu nowości) dla zgłoszeń badanych przez Urząd Patentowy RP uważa się również informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych, korzystających z wcześniejszego pierwszeństwa, nieudostępnione do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich ogłoszenia w sposób określony w prawie własności przemysłowej.
Co to znaczy, że wynalazek ma poziom wynalazczy?
Wynalazek ma poziom wynalazczy, jeżeli nie wynika on dla znawcy w sposób oczywisty ze stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko zostało wcześniej udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób w skali światowej. Inaczej niż przy badaniu nowości, publikacja ze stanu techniki wpływająca na poziom wynalazczy nie musi ujawniać łącznie wszystkich istotnych cech technicznych Twojego wynalazku. Pomimo dążenia do wypracowania jednolitej metody określenia nieoczywistości, sposób jej badania może się zasadniczo różnić dla poszczególnych dziedzin techniki ze względu na odmiennie ukształtowany stan techniki oraz różny poziom wiedzy wymaganej od znawcy. Najczęściej stosowaną metodą badania poziomu wynalazczego jest metoda „Problem and Solution Approach”. Punktem wyjścia do jej stosowania jest przyjęcie, że wynalazek składa się z problemu i rozwiązania. Nie ocenia się oczywistości wynalazku jako takiego, zastępując tę ocenę pytaniem o to, czy rozwiązanie problemu było oczywiste w świetle stanu techniki dla fachowca z danej dziedziny techniki w dniu decydującym o pierwszeństwie. Schemat badania nieoczywistości (poziomu wynalazczego) obejmuje znalezienie najbliższego stanu techniki (jednej publikacji), określenie problemu, który powinien zostać rozwiązany, a następnie rozważenie, czy specjalista znający najbliższy stan techniki przy rozpatrywaniu problemu technicznego rozwiązywanego przez wynalazek miałby możliwość, bez dokonań twórczych, w sposób zawodowy i rutynowy dojść do zastrzeganego rozwiązania, na podstawie stanu wiedzy dostępnego w dacie pierwszeństwa (innych publikacji).
Czy każdy wynalazek da się opatentować?
Zgodnie prawem własności przemysłowej niektórych wynalazków nie można opatentować. Są to:
- wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;
- odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt, a także wytwory uzyskiwane takimi sposobami, przy czym wykluczenie to nie dotyczy sposobów mikrobiologicznych;
- sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach, przy czym wykluczenie to nie dotyczy produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.
Co nie jest wynalazkiem?
Prawo własności przemysłowej przykładowo wskazuje, że za wynalazki nie uważa się:
- odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych;
- wytworów o charakterze jedynie estetycznym;
- schematów, zasad i metod przeprowadzania procesów myślowych, rozgrywania gier lub prowadzenia działalności gospodarczej;
- wytworów lub sposobów, których możliwość wykorzystania nie może być wykazana lub wykorzystanie nie przyniesie rezultatu spodziewanego przez zgłaszającego w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki;
- programów komputerowych;
- przedstawienia informacji.
Zastrzeżenia patentowe to nazwa tej części dokumentacji patentowej, która odpowiada za formalny opis zakresu ochrony patentowej. Inaczej mówiąc, jest to opis tego, czego nie może robić Twoja konkurencja.
Dokumentacja patentowa powinna zawierać przynajmniej jedno zastrzeżenie patentowe.
Zastrzeżenie patentowe jest to po prostu pojedyncze zdanie opisujące Twój wynalazek.
Jeśli część dokumentacji zatytułowana „zastrzeżenia patentowe” zawiera kilka (ponumerowanych) zdań, z których każde opisuje Twój wynalazek, to każde z tych zdań stanowi jedno zastrzeżenie patentowe.
Dobrze zredagowane zastrzeżenia patentowe precyzyjnie i jednoznacznie, ale jednocześnie na tyle szeroko na ile jest to możliwe, opisują Twoje rozwiązanie techniczne.
Zredagowanie dobrych zastrzeżeń patentowych jest bardzo trudne i stanowi ogromne wyzwanie nawet dla najlepszych specjalistów.
Z punktu widzenia Urzędu Patentowego, który przyznaje patent, zastrzeżenia są sformalizowanym, słownym i wyczerpującym przedstawieniem cech charakteryzujących wynalazek, uzasadniającym jego zdolność patentową, tzn. nowość, poziom wynalazczy i przemysłową stosowalność.
Konsekwencją takiego podejścia jest dążenie Urzędu Patentowego do wymuszenia od zgłaszającego wynalazek takiej redakcji zastrzeżeń, aby jak najbardziej precyzyjnie i szczegółowo opisywały rozwiązanie techniczne, oraz aby jak najbardziej odróżniały wynalazek od rozwiązań wcześniej ujawnionych (należących do stanu techniki). Wtedy właśnie, z punktu widzenia Urzędu, rozwiązanie „zasługuje” na ochronę.
Z punktu widzenia twórcy wynalazku, zastrzeżenia powinny być jak najbardziej ogólne, opisywać jak najmniej cech wynalazku, gdyż wtedy zakres wyłączności jest najszerszy. To stwierdzenie nie jest intuicyjne dla kogoś, kto nie miał do czynienia z ochroną patentową. Można wyjaśnić to zagadnienie posługując się skrajnym przykładem: jeśli zastrzeżenie patentowe będzie zawierało jedynie określenie „urządzenie”, to właściciel patentu będzie mógł zabronić konkurencji produkowania i wprowadzania do obrotu jakiegokolwiek „urządzenia”, niezależnie od tego do czego służy i jak jest skonstruowane. Dodanie do zastrzeżenia patentowego opisu jakiejkolwiek cechy technicznej urządzenia ogranicza zakres ochrony do tych urządzeń, które tę cechę posiadają. Jeśli zastrzeżenie patentowe zawiera opis dziesięciu cech technicznych, to chronione są jedynie te urządzenia, które posiadają równocześnie wszystkie dziesięć cech technicznych, a więc dużo bardziej ograniczony zbiór urządzeń. Jak więc widać, im mniej cech technicznych wynalazku zawierają zastrzeżenia patentowe, tym lepiej dla właściciela patentu.
Wynalazek powinien być w zastrzeżeniach patentowych opisany precyzyjnie i jednoznacznie przez podanie wszystkich jego istotnych cech. Dużą sztuką jest znalezienie i odpowiednie nazwanie tych właśnie istotnych cech. Należy przy tym brać pod uwagę, że konkurencja będzie usiłowała obejść/ominąć ochronę patentową. Jeśli uda się jej opracować rozwiązanie, które nie posiada przynajmniej jednej z istotnych cech technicznych wymienionych w zastrzeżeniach patentowych, to nie naruszy patentu. Im bardziej ogólne jest zastrzeżenie, tym trudniej je ominąć/obejść.
Podejścia Urzędu Patentowego i przyszłego właściciela patentu są więc przeciwstawne. Na podstawie poradnika Urzędu Patentowego zredagujemy poprawne formalnie zastrzeżenia patentowe (co też nie jest łatwe), które zapewne nie będą miały dużej wartości komercyjnej.
Jeśli chcesz uzyskać patent o dużej wartości komercyjnej, to procedura udzielenia patentu będzie wymagała polemiki ze stanowiskiem Eksperta badającego Twoje zgłoszenie.
Dodatkowym wyzwaniem jest to, że każda dziedzina techniki ma swoją specyfikę. Aby dobrze zredagować dokumentację patentową należy posiadać specjalistyczną wiedzę w dziedzinie techniki, której ta dokumentacja dotyczy. Twórca będzie miał zawsze największą wiedzę na temat wynalazku, ale będzie potrzebował pomocy osoby z wiedzą prawniczą, znajomością procedury patentowej i jednocześnie z wykształceniem i doświadczeniem pozwalającym na zrozumienie problemu technicznego oraz szybkie wyszukanie informacji koniecznych do pracy nad danym wynalazkiem.
Kolejnym aspektem, który należy brać pod uwagę przy redagowaniu zastrzeżeń patentowych jest sposób w jaki są w praktyce egzekwowane. W procedurze udzielenia patentu biorą udział osoby posiadające specjalistyczną wiedzę techniczną. Jednak w procesie sądowym dotyczącym naruszenie patentu wyrok wydaje sędzia, który nie ma wykształcenia technicznego. Dobrze zredagowane zastrzeżenia patentowe powinny być zrozumiałe i łatwe do interpretacji dla osoby bez wiedzy technicznej, ponieważ każda niejasność może być wykorzystana przeciwko właścicielowi patentu. Może się też zdarzyć, że poglądy sędziego na temat tego, jak co do zasady należy interpretować zakres ochrony zdefiniowany w zastrzeżeniach patentowych, będą odmienne od prezentowanych przez Urząd Patentowy podczas procedury udzielenia patentu. Przykładowo, Urząd Patentowy interpretował Twoje zastrzeżenia szeroko, twierdząc, że należy je zawęzić tak, aby nie obejmowały stanu techniki, a sędzia będzie interpretował te same zastrzeżenia wąsko przy rozpatrywaniu zarzutu ich naruszenia przez konkurencję.
Jakby tego wszystkiego nie było dosyć, bardzo istotny jest również element specyfiki ochrony patentowej w poszczególnych krajach. Ochrona patentowa jest terytorialna, więc jeśli chcesz chronić Twoje rozwiązanie na całym świecie, to musisz niezależnie ubiegać się o przyznanie patentu w poszczególnych krajach/regionach. Pomimo, że prawo patentowe jest teoretycznie zharmonizowane, to każdy kraj ma swoje niezależne orzecznictwo i praktykę w sprawach patentowych, zarówno w zakresie procedury udzielania patentu, jak i w zakresie egzekwowania praw w sprawach o naruszenie patentu. W skrajnych przypadkach może okazać się, że tak samo zredagowana dokumentacja patentowa umożliwi uzyskanie patentu w jednym kraju, zaś w innym spotkamy się z odmową jego udzielenia. W procesie sądowym dotyczącym tego samego tekstu patentu może okazać się, że w jednym kraju sąd stwierdzi jego naruszenie, zaś w innym nie stwierdzi naruszenia.
Aby dobrze zredagować zastrzeżenia patentowe należy mieć więc również wiedzę na temat specyfiki postępowania patentowego w innych krajach i współpracować ze sprawdzonymi zagranicznymi partnerami.
Nasza kancelaria pomoże Ci
- zrozumieć przepisy dotyczące wynalazków, dobrać odpowiedni sposób ochrony i opracować optymalną strategię uzyskania ochrony,
- uzyskać dofinansowanie,
- sprawdzić, czy na Twoje rozwiązanie można uzyskać patent,
- sprawdzić czy naruszasz prawa osób trzecich,
- przeprowadzić procedurę uzyskania patentu w Polsce, w Europie lub w dowolnym kraju na świecie,
- egzekwować Twoje prawa reprezentując Cię w mediacjach i sporach,
- unieważnić patent konkurencji,
- w każdej innej sprawie związanej z wynalazkami.